TARİHTEN GÜNÜMÜZE ÇOCUK RUH SAĞLIĞI GELİŞİMİ

-Doğum sırasında gelişen olaylar -Doğum sonrası çocuğun yaşadıkları. Doğum öncesi dönemde aile içinde yaşananlardan çocuğun haberdar olduğu gerçeği göz ardı edilmemelidir.Annenin hamilelikteki ruhsal durumu önemlidir. Doğum sırasında çocuğun bir ömür boyu hayatını etkileyebilecek riskler vardır.Örneğin çocuğun doğum sırasında oksijensiz kalması gibi… Çocuk doğum sonrasındaki 0-2 yaş döneminde sürekli büyüme ve gelişim içindedir.Bu yaşlardaki çocukların üç temel ihtiyacı vardır.Bunlar uyku,beslenme ve dışkı ihtiyacıdır. 2-6 yaş İlk çocukluk dönemidir.Bu dönem de çocuk sürekli iletişim ve etkileşim içindedir.Çocukta organizma sürekli değişir.Bu dönemde büyüme,olgunlaşma ve öğrenme öğeleri dikkat çeker.Çocuk kültüre uygun beceri ve davranış kazanır. 6-11 yaş Son çocukluk dönemi.Bu dönem çocuğun dış dünyaya ilk adımı attığı dönemdir.Çocuğun davranışlarının şekillenmesinde okul çok önemli bir faktördür.Çocuğu etkileyen faktörlere okul da dahil olmuştur. Çocuğun hayatında öğretmen önemli bir rol model oluşturur.Dahası çocuğun kişilik gelişiminde öğretmenin katkısı küçümsenmemelidir. 11 -18 yaş ergenlik dönemi.Dünyadaki tüm ruh sağlığı otoritelerince çocuğun en kritik dönemi olarak tarif edilir. Kız ve erkek çocuklarında ergenlik dönemi farklılıklar gösterebilir. Çünkü psiko-motor gelişim kız ve erkek çocuklarında farklı seyredebilir. Bu dönemdeki çocukların davranışlarında karşıtlık ve dengesizlik dikkat çeker.Anne baba çocukla iletişimi mutlaka açık tutmalıdır.(12-13yaş) 14’lü yaşlarda genç dışadönüktür.Davranışlarında kimi zaman eleştirel kimi zamanda başkalarının yerine kendisini koyabilir.. 15’li yaşlarda kayıtsız davranışlar gösterebilir.Duygusal,hassas ve kendini tanımaya yönelik tutumlar sergileyebilir.Ergen bağımsız olmaya dikkat eder.Arkadaş grupları genç için oldukça önemlidir. 16’lı yaşlarda ergen kendine güvenmek ister.Aile için önemli olduğunu hissetmek ister.Duygu ve davranışlarını çok kolay sergileyemezler. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI NELERİ İÇERİR Çocuk ruh sağlında temel amaç sağlıklı gelişen bireyler yetiştirmektir.Normal seyreden ruh sağlığı birey aile ve toplum için önemlidir. Kişilerin sağlıklı davranış ve tutum geliştirmeleri için koruma şartlarını ortaya koymak gereklidir. Bazen çocuk ruh sağlığı gelişiminde her şey yolunda gitmeyebilir.Yaşanılan topluma uygun ruh sağlığı hastalıklarının tanı kriterleri oluşturulmalıdır. Ortaya çıkabilecek olumsuz tutum ve davranışların telafisi için ruhsal bozuklukların sağaltımını gerçekleştirilmelidir.Bu çalışmalar multidisipliner yaklaşımlarla sürdürülmelidir. ÇOCUK RUH SAĞLIĞINI İLGİLENDİREN DİĞER BİLİM DALLARI • Ruh Bilimi • Eğitim Bilimleri • Sosyoloji(toplum bilim) • Sosyal Hizmet Bilimi • Psikoloji Bilimi • İstatistik Bilimi • Ekonomi Bilimi1 • Antropoloji Bilimi vb. ÇOCUK RUH SAĞLIĞINDA ETKİLİ UNSURLAR • Aile • Okul ve Öğretmen • Çocuğun yakın çevresi akrabalar vb. • Çocuk Psikiyatristleri • Sosyal Hizmet Uzmanı • Psikolog • Hukukçular • Sosyal Hemşire vb. • Odyologlar. DÜNYADA ÇOCUK RUH SAĞLIĞI GELİŞİMİ Çocuk ruh sağlığı 1930’lardan sonra gelişmiştir. 1959 yılında Amerikan Nöroloji Psikiyatri derneği tarafından bilim dalı olarak kabul edilmiştir. M.Ö. Ağır Zeka Özürlü ve Ruhsal problemli çocuklar öldürülmüştür 18yy Fransa da Dr J.Gaspard Ormanda hayvanlar arasında kalmış Kurt Çocuk Victor ile çalışmıştır. Orta Çağda zeka ruhsal problemli çocukların Şeytan tarafından bu hale getirildiği düşünülürdü. Zeka geliştirmeye yönelik öğretim çalışmaları ve gözlemleri olmuştur.Bu çalışmalar çocuk ruh sağlığı alanında Dünyada yapılan ilk çalışmalardır 1841’de İsviçre de Dr Gügenbühl ruhsal problemli çocuklar için ilk yatılı kurumu açmıştır.Fransa’da Binet çocukların zekalarını ölçmek için SİMON-BİNET zeka testini geliştirdi.(1911) Bu test ABD’de Stanford Üniversitesinde daha da geliştirildi. ABD’de çocuk mahkemesi çocuk suçlarnın nedenlerinin incelenmesi için Aile Araştırmasına önem verdi.(1909) Bu nedenle Amerika da Sosyal Hizmet Uzmanlığı mesleği hızla gelişti. Bu gelişmeler Amerika,Fransa,Almanya da Çocuk Rehberliği (Child Guidence) kuruluşlarını artırdı. İtalya da Dr Montessori çocuklar için eğitim metodu geliştirmiştir.(1907) ABD’de Segun ruhsal problemli çocuklar için teşhis ve tedavi merkezi açmıştır. Çocuk ruh sağlığı alanında çalışan Psikityatristler çocuk psikozu ve psikanalize yöneldiler. Fransa’da Robin çocuk nöro-psikiyatri kitabını yayınladı. Tramer ve Kanner 1935’te çocuk gelişim basamaklarında ortaya çıkabilecek ruh sağlığı problemlerini belirlediler. Klein ve Anna Freud çocuk ruh sağlığı analizini yaptılar.(1920) Amerikada 1920 de 20’den fazla Çocuk Ruh Sağlığı merkezi açılmıştır.İngiltere de böyle merkezlerin sayısı 102 olmuştur. Almanya da her mahallede Kindergarten açılmıştır Dünyada ruh sağlığının teşhis tedavisine yönelik ilk tesis 1884 yılında açılmıştır. Frobel PEDAGOJİ’de ilk defa metotlar geliştirdi TÜRKİYEDE ÇOCUK RUH SAĞLIĞININ GELİŞİMİ Selçuklular ve Osmanlılar ruh sağlığı problemi olan çocukları VAKFİYELER’de barındırmışlardır. 1305 Amasya ve Sivas’ta DARÜŞŞİFA’lar yani şifa evleri açılmıştır. Musul-Erbil’de Gökbörü’de bu çocuklara bakılmış,Manisa Saruhanlı’da Körhanede şifa verilmeye çalışılmıştır. Fatih Sultan Mehmet medrese ve hastane açmıştır.Hasekide DARÜŞŞİFA’da bu çocuklara hizmet verilmiştir. Türklerde 120 vakfiye çalışmıştır.Bu yıllarda Türkler yataklı kurum açarken Avrupa da ruhsal problemli çocukların,uğursuzluk getirdiği,içine şeytan girdiği düşünülerek zincirlere vurulmuşlardır 1868’de Tuna valisi Mithat Paşa çocuk ıslah ve sanat evi açmıştır. 1895’te ruh sağlığı bozuk olan çocuklar Darülacezede barındırılmıştır. 1921’Himaye-i Etfal Cemiyeti yani Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu kurulmuştur. 1930’da Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları hastanesinde yataklı koğuş açılmıştır. 1957 Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Araştırma Merkezlerini(RAM) kurmuştur. 1956’da İstanbul tıp fakültesinde çocuk psikiyatrisi kliniği açılmıştır.Velhan Özbek ve Rıdvan Cebiroğlu bu çalışmaların öncüleridir. 1958’Mualla Öztürk Hacettepe Üniversitesinde Çocuk psikiyatrisi kliniği kurmuştur. İzmir de bu çalışmaları Oya Tuncel başlatmıştır. ÇOCUKTA RUH SAĞLIĞI GELİŞİMİ Çocukta ruh sağlığı gelişiminin 3 yönü vardır 1. Psikolojik Ruhsal Gelişim:Çocuğun duygu düşünce ve davranışlarındaki değişimleri içerir 2. Motor Bedensel Gelişim:Çocuğun atlama,zıplama,tutma gibi bedensel becerilerini kapsar. 3. Sosyal Toplumsal Gelişim:Çocuğun sosyal,kültürel ve ahlaki değerlerindeki değişmeler ve gelişmeler esas alır. ÇOCUKTA RUH SAĞLIĞI GELİŞİMİNDE ETKİLİ FAKTÖRLER 1-Genetik Faktörler:Çocuğun doğuştan getirdiği anne baba merkezli kişisel özelliklerdir. 2-Çevresel Faktörler:İki önemli faktör vardır.  Fiziki çevre koşulları -Coğrafi şartlar:Çocukta kişilik gelişimi iklimin sıcak veya soğuk oluşuna göre şekillenebilir. -Hastalık:Çocukta büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu yaşalar 0-18 yaşlarıdır.Bu dönemdeki bir hastalık psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkiler. -Hayat koşulları:Sağlıksız fiziki şartlar,yaşanan mekan,olumsuz çevre çocuğun ruh dünyasını da etkiler. -İlaç zehirlenme:Akademik becerilerin en hızlı şekillendiği yaşlardaki hastalık ve ilaç kullanımı gelişim hızını düşürebilir.  Toplumsal kültürel koşullar -Aile ortamı İlişkiler:Aile içi iletişim ve etkileşim ne kadar sağlıklıysa çocuk ruh sağlığıda o oranda etkilenir. -Okul ortamı:Çocuğun hayatı deneyimler kazandığı arkadaşlıklar kurduğu öğretmene hayranlık beslediği yegane ortamdır. -Toplumsal yaşam:Çocuklar istek ve tercihlerini kendileri oluşturmazlar.Ancak toplumda var olan genel geçer kurallara uyarlar. -Din Gelenek Moral değerler:Ailede var olan moral ve manevi değerler çocukların şahsiyetlerini şekillendirir. ANNE BABANIN ÇOCUK RUH SAĞLIĞINA ETKİLERİ Anne babanın çocuğuna karşı sergiledikleri davranışlar çocukları tüm hayatı boyunca etkiler. Bu unsurlar şöyle sıralanabilir. Sevgi Faktörü:Çocuğu sevmek yada reddetmektir.Dünyadaki her çocuk anne karnından itibaren sevmek sevilmek ihtiyacında olan bir varlıktır Araç Faktörü:Ailede çocuğa biçilen rol önemlidir.Çocuk aile için gerçekten ihtiyaçmıdır.İstek dışı aileye katılan bir varlık mı dır.Anne kazara hamile kalıp çocuğu doğurmuş olabilir.Erkek çocuk istenirken kız çocuk doğmuş olabilir.Kötü giden evlilikleri doğan çocuk kurtarmış olabilir.Erkek çocuklara ailenin neslini devam ettiren çocuk şeklinde bakılabilir. Değer Faktörü:Çocuk yetiştirirken bu çocuk bizim her şeyimiz şeklinde yaklaşılır.Yada biz bu çocuğa katlanıyoruz şeklinde değerlendirilir. Çocuğa Yansıtılan Endişe Faktörü:Bazı anne babalar çocuğun bireyselliğini engelleyebilir.Bazı ailelerde çocuk yokmuş gibi davranabilir. Otorite Faktörü Bir takım aileler çocuğa aşırı koruyucu davranış yada aşırı baskıcı davranış sergiler.Kimi ailelerde çocuğun bir başıboş davranmasına imkan verir Eleştiri Faktörü Anne babalar kimi zaman çocuğun her söylediğini eleştirir.Bazen de çocuğun varlığına hiç aldırış etmezler. Başarı Faktörü:Anne baba tarafından çocuk yerinde ve zamanında takdir görür ve başarısı ödüllendirilir.Tersi durumda ise çocuk sürekli başarısız görülür. ERİKSON A GÖRE ÇOCUKTA RUH SAĞLIĞI GELİŞİMİ BASAMAKLARI  Çocuğun kendini güvende bilmesi:Çocuk için iki temel ihtiyaç sevgi ve güvendir.  Girişkenlik becerisi:Çocuk ailede güvenli olması için kabul görmelidir.  Otonomi duygusu:Aile çocuğun bireysel yeteneklerini kullanmasına izin vermelidir.  Başarılı olmak duygusu:Takdir ve onay çocuk için önemlidir.  Özdeşim kurma ihtiyacı:Anne babanın kararlı ve etkin tutumları çocuklara örnek oluşturur  İnsana/Anneye bağlılık duygusu:Çocuk için 0-3 yaşları anneyle ortak yaşanılan dönemlerdir.  Verimli faydalı olma duygusu:Çocuklar üretken ve başarılı olmayı yetişkin bireylerden öğrenir.  Toplumsallık Birliktelik Duygusu:Çocuklar içine doğdukları toplumun kültürüne uygun davranışlar geliştirerek büyürler. FREUD’A GÖRE RUH SAĞLIĞI GELİŞİM BASAMAKLARI  İlk bebeklik=Oral dönem 0-2 yaş=süt çocuğu  İkinci bebeklik=Anal dönem=2-6yaş=Oyun çocuğu  İlk çocukluk dönemi=Latans dönem=6-12 yaş=Okul çocuğu  İkinci çocukluk=Fallik dönem=12-18yaş=püberte  Erginlik dönemi=18 yaş +=Güvenlik  Genç erişkin  Erişkinlik  Olgunluk  Yaşlılık SONUÇ: Yukarıda sıralanan gelişim basamaklarındaki sapmalar çocuk ruh sağlığı gelişiminde problemler ortaya çıkarır.Bunlar;  Güvensiz kişilik yapısı  Şüphecilik duygusu  Aşağılık duygusu  Suçluluk duygusu KISACA ÇOCUK DAVRANIŞ ve UYUM ZORLUĞU YAŞAR.