OKUL ÖNCESİ DÖNEM GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

                           

                      

   1 YAŞ ÇOCUĞUNUN ÖZELLİKLERİ

1 yaş, çocuğun kendini ve dünyasını keşfetmeye başladığı yaştır. 1 yaş çocuğunun en karakteristik özelliği, tam bir benmerkezcilik örneği sergilemesidir. O, hep alır. Hiç vermez. Kendi bildiğini yapmakta ısrar eder. Objeleri yakalar. Her şeyin sadece kendisine ait olmasını ister. Yaşayarak öğrenme ve eylem yoluyla çevreyi keşfetme, yeni yürümeye başlayan çocuk için en önemli öğrenme yollarıdır. Yine bu evrede çocuk, ebeveynin dışında çevreyi keşfetmeye başlar. Ancak ebeveynine fiziki yakınlığını sürdürerek, güven ve rahatlık aramaya devam eder. Uzaklaştığı zaman, ebeveyninin arkasından koşmasını bekler. Böylelikle bağımsızlık pratiği yapmayı güvenli bir biçimde öğrenir.

   2 YAŞ ÇOCUĞUNUN ÖZELLİKLERİ

1. 2 yaş dönemi çocukların kendi yeterliklerini      sergilemekte ısrar ettikleri dönemdir. Çocuğun yetişkin      davranışlarını taklit eder.

• Çocuğun yetişkinlerce onay görmesi, onun tatminkar bir yeterlik düzeyine ulaştığının göstergesidir. Çocuklar yetişkinler tarafından onaylanmak ister ve buna giderek artan bir ölçüde bağımlıdırlar.
• Kendi kimliğine ilişkin giderek artan bir farkındalığa ulaşmak, 2 yaş dolaylarında negativist bunalımını da beraberinde getirir. Artık ebeveyninin ricalarına ve komutlarına da karşı koyarlar.
• Sindirim ve boşaltım sistemi kasları (dışkılama, idrarını tutabilme) istemli denetim geliştirebilir, ancak toplam ve sürekli denetime henüz bir süre daha ulaşılmaz.
• Oyun, harekete dayalı olmaktan çıkıp, nesnelerin hayal ürünü durumlarda, -miş gibi kullanımına doğru aşama aşama gelişir. Hayal ile gerçeği ayırmada da sorunu vardır.
• Rüyalar gerçek görünmektedir.
• 5 yaşından itibaren çocuk zorlu, dikkat gerektiren ve duygu patlamaları içeren deneyimler yaşar. Bu dönemde, öfke nöbetlerine sıklıkla rastlanır.
• Çocuk istediğini ısrarla almaya çalışır. Ana- babayı birbirine düşürerek hedefine ulaşmak için onları manipüle eder. İstediği her şeyi ağlayarak, vurarak, tekmeleyerek elde etmeye çalışır. Bu, gerçek anlamda bir saldırganlık değildir.  O, güçlü arzularına ulaşmak, dürtülerini tatmin etmek üzere sadece oynamaktadır.
• Onun emredici ve talepkar görüntüsü, kötülük olsun diye değil kendine olan güvensizlikten kaynaklanmaktadır.
• Dünya ona büyük ve tehlikeli görünür. Eğer o, dünyanın ana-babasından oluşan küçük bir kısmının bile kontrol edebilir ya da yönetebilirse kendisini daha güvenli hissedebileceğine inanır.
•  Bu dönem aynı zamanda sorgu çağının başlama dönemidir.

   3 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

• 3 yaş çocuğu artık daha az “bencil” ve annesine daha az “bağımlı”dır. Bu yaş çocuğun yaşıtlarıyla oynamaya başladığı yaştır.
• Annesine ev işlerinde yardım etmeyi sever. Alışverişe gider, birlikte oyundan mutlu olur. Bu dönem ayrıca bitmek tükenmek bilmeyen soruların yöneltildiği dönemdir.
• 2 yaşında başlayan sorgu çağı, bu dönemde artarak devam eder.
• 3 yaşında çocuk öfkesini hala fiziki olarak yansıtır. Hayalle gerçeği birbirinden ayırmaya başladığı bu dönemde, hayal gücüne bağlı deneyimler yaşar.
•  Kendi kontrolünde hayali bir arkadaş edinir. Bazen kendisi olmak yerine, başkası rolünde olmayı yeğler.
•  Bu yaşta çocuklar kurallara uymayı sever ve itaat etmeyi yeğler. Bunda beğendiğiniz hareketlerini övmenizin, onu cesaretlendirmeniz önemlidir.
• Bu dönemdeki tuvalet alışkanlığını tam anlamıyla kazanması da önemlidir.
• 3,5 yaşına doğru artık daha kolay karar verebilir ve daha atılgandır. Ancak kendi kendini yönetme yönündeki bu gelişmenin başkalarından (aile vb) bağımsız olarak gerçekleştiğini anlamaya başlaması nedeniyle, hala duygusal anlamda kendini güvensiz hisseder.
•  Çocuk bu dönemde zaman zaman kekeleyebilir, ya da parmak emebilir. Çeşitli korkularından söz edebilir. Bunda müdahaleci ya da baskıcı aile ortamının etkisi de büyüktür.
• Bu dönem çocukların bir kısmında utangaçlık da görülebilir. Özellikle anaokuluna başlama döneminde ortaya çıkabilir. Bu aynı zamanda yeni durumla baş etme yöntemidir.Utangaçlık bu yaşta duyguların bir karışımıdır. Korkuyu, ilgiyi, gerginliği ve memnuniyeti içerebilir.
• Bu durum da çocuğun sosyal ortama uyumunun ve öğrenmesinin önünde engel teşkil eder.

  4 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

• Dört yaş karşı gelme yaşıdır. Çocuk, isteklerine karşı gelindiğinde yetişkinlerle uygunsuzca ve kaba bir üslupla konuşabilir.
• Yaşıtlarıyla kavga edebilir. Tahrik edildiği takdirde vurur, tekme atar.
• Genellikle duygularında uç noktalarda dolaşır.
• 4 yaş çocuğu, fantezilerden hoşlanmayı ve düzenli şekilde masal anlatmayı ya da anlatılmasını sever.
•  Zaman zaman yalan söyleyebilir. Özellikle yaptığının kötü bir şey olduğunu düşündüğü zaman, cezadan kaçmak amacıyla da yalan söyleyebilir.
• 4 yaş çocuğu, elinde olanın kendi mülkiyetinde olduğuna inanır. Ama hırsız değildir.
• Bu çağlarda ebeveynlerine adeta meydan okumakta ve bağımsızlık sınırlarını zorlamaktadırlar.
• Bu yaşta doğru ve yanlış kavramları verilmeye başlanmalıdır.
• Gerektiğinde TV. seyretmeme ya da odasına gönderme yaptırımı uygulanabilir. Ancak neden verildiği açıklanmalıdır.
• Hayal dünyası geniştir.
• Küfürlü ve argo kelimeler hemen dikkatini çeker ve sık kullanabilir.

  5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

• 5 yaş çocuğun mücadelesi “Nasıl iyi olunur” sorusu üzerine kuruludur.
• O bunu gerçekleştirmek için çok çalışır. Ve çoğunlukla başarılı olur.
• Bu yaşta çocuk uyumsuzluk ve huysuzluk dönemini geride bırakmıştır.
• Kas hakimiyeti gelişmiştir. Daha çabuk karar verebilir. Konuşması gelişmiştir. Düzenli cümleler kurar ve sosyalleşmesi gelişmiştir. Rahat ve ciddidir.
• Anne 5 yaş çocuğu için dünyanın merkezidir.
• Beni seviyor musunuz sorusunu sıkça sorar.
• Kendini yönetebilme yine ana gündemi oluşturur. Ancak bu kez saldırgan ve açık bir başkaldırı şeklinde ortaya çıkmaz.
• Bu dönemde diğer bir özellik ise yeni ve heyecanlı arayışlar yerine aşina olduğu konulara ilgi duymasıdır.

  6 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

          Daima fikir değiştirir.

• 5 yaşındaki uyumlu kişilik yerine 4 yaş ve 2,5 yaştaki gibi uyumsuzluklar tekrar ortaya çıkar.
• Çok sayıda arkadaşla ilişki kurmakta ve grup oyunlarını tercih etmektedir.
• 6 yaş çocuğu değişmekte olan bir çocuktur. Anneyle daha bütünleşmiştir. Hem anneden ayrılıp bağımsız olmak hem de ona yakın olmak ikilemini yaşar.
• Bağımsızlığın ortaya çıkması zaman zaman kaygıyı ortaya çıkarır. En iyi olmak, her zaman sevilmek, birinci olmak ve övülmek ister.
• Yarışma ortamlarında başarısızlığa tahammülü yoktur. Eleştiriler karşısında çok duyarlıdır. Hemen ağlar. Her zaman doğruyu söylemeyebilir.
• Güvensizdir. Arkadaşları arasında bazen emreden, vuran ve tartışan bir kişi olarak dikkati çeker.